“Suiker maakt kanker agressiever”, zo kopte De Standaard midden oktober. Na een onderzoek van negen jaar blijkt dat suiker dus wel degelijk een negatieve invloed heeft op de genezing van kanker, en dat het de cellen helpt om sneller te groeien. Het nieuws verbaast me niet. Dat er weinig aan gedaan wordt wel. Ik moet meteen denken aan die keer dat Jannick een klaplong had en in het ziekenhuis terecht kwam. En vooral aan het advies dat de diëtiste hem de week nadien gaf. Suikerbrood, dubbele porties charcuterie, drankjes om dik te maken en cola from the house. Inderdaad, gratis cola van het ziekenhuis, om aan te sterken.
Dat er vaak fouten gebeuren in ziekenhuizen daar kan ik van meespreken. Het begon in de jaren 90 met het onterecht wegnemen van mijn grootvaders maag. Pas toen ze al weg was zagen de dokters dat het om een veel onschuldigere bloeding ging. Maar het was te laat. Al dertig jaar leeft vake zonder maag, moet de Bourgondiër drie vierde van zijn bord op restaurant laten liggen, mag hij geen vette dingen meer eten en moet hij supplementen nemen. In diezelfde periode kreeg mijn grootmoeder een ‘onschuldig’ spuitje, maar dat werd verkeerd gezet. Gevolg? De helft van haar gezicht was voor een maand verlamd. Toen Jannick twee jaar geleden in één van de grootste ziekenhuizen van Antwerpen terecht kwam hoopte ik dat hij in de beste handen was. Hier zaten de experts, toch? Tot hij me vertelde dat hij het plaatsen van het buisje in zijn long volledig gevoeld had. Van het snijden met de scalpel tot het schuren langs zijn longvlies. Hij had het verschillende keren gezegd maar de onervaren stagiaire en begeleidende dokter zeiden dat het niet kon. Dat hij kleinzerig was. Slik. Diezelfde avond zag ik hoe hij op zijn kamer ineens naar adem snakte. Ik las de paniek in zijn ogen, drukte als een gek op het bengelende knopje en spurtte naar de verplegingspost. Vijf minuten later was hij van de wereld van alle morfine die ze hem gegeven hadden, maar hij kon wel terug ademen, nadat het buisje eindelijk juist geplaatst was.
En toen begonnen de tien lange dagen van herstel in de longafdeling. Omdat zijn BMI aan de lage kant was (Jannick is lang en mager en is dat altijd al geweest) stuurde het ziekenhuis een diëtiste op hem af. Toen hij me vertelde hoe dat gesprek verliep dacht ik dat ik in een programma met verborgen camera zat. “Ik zie dat u toch erg weinig weegt voor uw lengte. Kan u me vertellen wat u zoal eet op een dag?” Jannick zei dat we vegetarisch eten maar dat wel compenseren met voldoende andere vetten en proteïnen. Hij vertelde over onze maaltijden met linzen, kikkererwten en quinoa en over de restjes die hij op school vaak eet, tot de diëtiste hem onderbrak. “Quinoa? Wat is dat?” Say what?! Toen ze hoorde hoeveel Jannick eigenlijk eet op een dag (absurd!) was ze verbaasd. “Wat doet u dan allemaal?” Door zijn job, zijn engagement als vrijwillige brandweerman, onze verbouwingen en zijn passie om de natuur in de trekken heeft Jannick nogal een actief leven. “Maar meneer, u doet veel te veel op een dag, u mag ook rusten hoor.” Dat was haar oplossing. In de zetel gaan zitten in plaats van te doen wat je graag doet. Dat Jannick als kind al mager was, dat heel zijn familie dat is en dat hij over het algemeen echt gezond is daar had ze geen oor naar.
Een ziekenhuis zou aan de top moeten staan op het vlak van gezonde voeding, niet aan de staart. Zij zorgen voor onze zieken, en eigenlijk weten ze beter dan wie dan ook wat het effect van voeding op hun gezondheid is. Maar zorg primeert al lang niet meer in de meeste ziekenhuizen, geld komt voor de mensen. Besparen op de kap van zieken en blindelings het bestaande systeem en zijn geldschieters volgen. Er moeten natuurlijk zieken blijven komen om heel het bedrijf draaiende te houden. Het toppunt van al was het boekje dat de diëtiste achterliet, vol tips om aan te komen. “Kies voor suikerrijke broodsoorten zoals wit brood, suikerbrood en sandwiches. Op je brood kan je een dubbele portie charcuterie leggen en besmeer beiden sneden met boter. Bak vlees in een dubbele portie boter.” Ik geloofde mijn ogen niet. Is dit het advies van een ziekenhuis?! Jannick vertelde me dat hij vanaf dan ook gratis cola kreeg en een soort (onnatuurlijke) yoghurtjes om aan te sterken, waar hij een dag later zware darmkrampen van kreeg. Cola. Of all things! Massa’s suiker én chemische rommel. Ik kan het nog steeds niet bevatten dat een gerenommeerd ziekenhuis dat zonder verpinken durfde (of durft?) aanraden aan patiënten. En dat terwijl er steeds meer bewustzijn is rond voeding en de effecten ervan.
Zo ook deze nieuwste studie dus. “Suiker doet tumoren groeien en maakt kanker agressiever. Dat blijkt uit negen jaar onderzoek van wetenschappers van VIB, KULeuven en VUB. Ze legden bloot hoe kankercellen suiker versneld afbreken en hoe dat mechanisme er dan weer voor zorgt dat de kanker in stand wordt gehouden.”, las ik in De Standaard. En op het einde: “Maar of suiker ook kanker mee veroorzaakt, willen de wetenschappers zeker niet gezegd hebben. ‘Daarvoor is nog meer onderzoek nodig. Normale cijfers hebben goede controlesystemen die ervoor zorgen dat de suikerafbraak in de cel binnen de perken blijft. Ze kunnen er doorgaans mee overweg. Of dat ook bij langdurige excessieve suikerinname zo is, blijft onduidelijk.” Nu de bal aan het rollen is en het verband tussen suiker en de groei en behandeling van kanker dubbel en dik bewezen is, is die laatste vraag belangrijker dan ooit. We weten al lang dat suiker een negatief effect heeft op verschillende delen van ons lichaam, maar als het effectief de trigger is voor kanker dan zouden er onmiddellijk maatregelen moeten komen.
Bijna iedereen kan meespreken over ‘langdurige, excessieve suikerinname’. Het goedje dat we leerden kennen dankzij de slavernij en wat tot nog niet zo lang geleden een luxeproduct was, zit zowat in alles wat je in de supermarkt kan vinden, van brood over beleg tot tomatensaus. De Wereldgezondheidsraad gaf onlangs het advies om heel wat minder suiker te eten maar ‘langdurige excessieve suikerinname’ is voorlopig nog steeds nog meer norm dan uitzondering. En dat terwijl iedereen ondertussen wel al een dierbare verloren heeft aan kanker. Het verband zou voorpaginanieuws moeten zijn en een zoveelste reden om suiker anders aan te pakken. Het zoete vergif is nog schadelijker voor onze gezondheid dan alcohol en tabak. Wanneer volgt de wetgeving en wake up call? En waar blijven de oh zo gerespecteerde ziekenhuizen, de bakens van de wetenschap, met gezonde, evenwichtige voeding op maat van de patiënt? Hoe kan het dat kankerpatiënten nog suiker in hun dieet krijgen? En waarom verkopen ze in de winkeltjes vaak alleen maar suikerkoeken en chips? Is de suikerlobby zoveel sterker dan het gezond verstand? “Let your food be thy medicine and medicine be thy food.”, zei Socrates al ergens in de vierde eeuw voor Christus. Maar het lijkt alsof de beleidsvoerders en dokters van nu, bijna tweeduizendvijfhonderd jaar later, daar niks van geloven. Zo lang de winsten voorgaan op de mensen en er daardoor bespaard moet worden op een van de allerbelangrijkste onderdelen van het genezingsproces, zullen we nooit een gezonde maatschappij worden.
Zelf neem ik het advies van Socrates ter harte en probeer ik mijn voeding als medicijn te zien en omgekeerd. Suiker probeer ik zoveel mogelijk te vermijden, al kan ik vaak niet weerstaan aan koffiekoeken en chocolade. En bak ik af en toe koekjes of cake met suiker. Het is zo alomtegenwoordig en we zijn er bijna allemaal aan verslaafd. Voor gebak zijn banaan, wortel en pompoen eigenlijk de ideale zoetmakers en als je vers kookt hoef je helemaal geen suiker in je sauzen, beleg of tapenades te doen. Gelukkig komen er ook steeds meer alternatieven op de markt, al blijft het voorlopig een niche. Spread the word. Informeer je over de effecten van suiker op je lichaam en probeer het eens met minder of helemaal zonder te doen. Je zal versteld staan van de mogelijkheden. Misschien eens een suikervrij kerstdessert? En als je nog eens in het ziekenhuis terechtkomt (het spijt me voor jou!), stel dan het menu eens in vraag en spreek de verantwoordelijke er op aan. Je hoeft niet alles te slikken.
En nu op naar Sinterklaas en de feestdagen, dé periode bij uitstek om onze suikerverslaving een extra boost te geven. Of wordt het dit jaar een beetje minder? Online vind je massa’s inspiratie om aan de slag te gaan.