We hebben Downers nodig

Toen ik een paar jaar geleden nog met de bus naar het werk ging, zat ’s avonds bijna altijd hetzelfde meisje op dezelfde plaats. Met grote ogen keek ze iedereen aan. Meestal richtte ze haar blik daarna in stilte naar het voorbijschuivende landschap, maar soms begon ze (onbewust?) te neuriën. Geen bekende melodie voor zo ver ik het kon beoordelen en misschien zelfs helemaal geen melodie, maar wel luide en heldere klanken. Ze bracht me helemaal naar dat moment en ik was gefascineerd door de rust en onschuld die ze uitstraalde. De halte voor de mijne stapte ze af. Het meisje met het syndroom van Down dat mijn dag oplichtte.

Eind december ging ik traditiegetrouw naar de eindejaarsconference van Michael Van Peel, die de Arenbergschouwburg maar liefst negen keer uitverkocht. Van Peel is de man die comedy maakt van de inzichten en frustraties die we door het jaar met onze vrienden deelden, en hij weet telkens nog een geniale conclusie mee te geven ook.

Spoiler Alert! Lees niet verder als je nog helemaal niets wil weten van de show.

“De wereld zou er heel wat beter uitzien als sommige machtposities ingevuld zouden worden door mensen met het syndroom van Down. Er zou veel minder oorlog zijn! Soms zegt iemand tegen mij dat die mensen niet begrijpen hoe het leven werkt, maar is dat wel zo? Misschien is het wel omgekeerd! Downers kunnen al tevreden zijn met een goudvis. Meer is er niet nodig. Maar wij staan als gekken elke ochtend in het donker op, rijden bumper aan bumper naar een job die we vaak niet graag doen, willen altijd maar meer en meer en zijn nooit tevreden. Meer werken en meer geld. En na de zoveelste file kom je thuis en zit die daar nog met een glimlach naar de goudvis te kijken. Misschien zijn zij wel diegenen die weten hoe de wereld draait en zien ze ons als de onnozelaars die voor hén werken?” Van Peel drukte tijdens zijn eindejaarsconference iedereen weer met de neus op de feiten. Het probleem van onze maatschappij is niet onze ongezonde voeding of zelfs niet het verkeer; het zijn burn-outs en depressies. Er sterven zelfs drie keer meer mensen door zelfmoord dan door verkeersongevallen. En wij denken dat onze manier van leven de beste is? Wie zijn dan inderdaad de onnozelaars?

Van Peel haalt in zijn show aan dat er een test zal komen om op voorhand te ontdekken of een ongeboren baby het syndroom heeft. “We hopen dat Downers zullen uitsterven.”, zei Etienne Vermeersch een half jaar geleden droog in De Morgen. Een harteloze uitspraak waar ook Michael het niet mee eens is. “Willen we echt dat ze uitsterven?” Nee! Denk ik meteen. Elke keer wanneer ik Downers zie, voel ik pure aanwezigheid en zelfs liefde. Ze doen ons stilstaan bij de essentie van het leven. Dat wat nu gebeurt en niet gisteren of morgen. Hun glimlach is (toch voor mij) onweerstaanbaar, ze kunnen genieten van de kleine pleziertjes en ze geven knuffels in overvloed. Heerlijk!

Het zou ons goed doen om af en toe eens wat meer zoals hen te zijn. Ook al zijn ze vaak het onderwerp van grappen en spot. Het klinkt misschien melig, maar iedereen is hier met een missie, bewust of onbewust. En die van hen lijkt er in te bestaan om wat meer zachtheid, plezier, empathie en liefde in de wereld te brengen. Ze spiegelen onze chaotische drukte en zijn kleine lichtpuntjes en reminders in de altijd maar doorrazende ratrace. Dat zie ik ook al jaren al één van de redenen voor hun bestaan. We kiezen zelf hoe we ons leven leiden en waar we aandacht aan geven. “De wolf die je voedt wordt groter. Welke wolf kies je?”, zegt de legende van de Cherokee. En het is in onze huidige maatschappij nog steeds even actueel. Meer lachen, meer spontaniteit, meer plezier, meer knuffels, meer liefde, meer nu. En meer respect voor Downers, want zij begrijpen misschien soms beter waar het leven om draait dan wij.

Foto: Nathan Anderson on Unsplash