5 redenen om offline te shoppen

Het is verleidelijk. Met een paar klikken kan je vanuit je keuken of van op de trein iets bestellen en de volgende dag heb je het al in huis. Kleding, decoratie, cadeaus, kruiden, boeken, kaarsen; noem het en je kan het tegenwoordig online kopen en laten leveren. Een handige evolutie voor de drukke consument die geen tijd heeft om naar de winkel te gaan, maar er zijn ook heel wat nadelen verbonden aan bestel nu, morgen in huis.

Bij een bevriend gezin is er pas een nieuwe regel ingevoerd: 10€ boete (lees: minder zakgeld) voor elk onverantwoord pakje dat de milieubewuste papa onderschept. Als zijn dochters sterke argumenten hebben waarom de aankoop per se online besteld en thuis geleverd moet worden valt er over te spreken, anders volgt de boete. Hij voerde de regel in nadat er in december wekelijks verschillende pakjes geleverd werden, soms twee op dezelfde dag terwijl het in één keer besteld was. Ik was blij te zien dat ik een compagnon had, nog iemand die zich vragen stelt bij de steeds groeiende berg pakjes die op een steeds kortere termijn geleverd moeten worden. Natuurlijk bestel ik ook wel eens unieke cadeaus (Etsy! DaWanda! Kleine onafhankelijke webwinkeltjes!) of een boek dat ik nergens offline vind, maar ik zoek het eerst in real life. Voor mensen met een fysieke beperking of voor zieken zijn webshops dan soms weer de enige manier om zelfstandig te winkelen. Ik ben niet anti, maar probeer me wel bewust te zijn van de gevolgen van wat ik consumeer.

Waarom ik zo weinig pakjes laat leveren?

Het transport
Dat pakjes uit China en de rest van de wereld met zwaar vervuilende vliegtuigen naar hier vliegen weten we ondertussen, net als de gevolgen van zoveel brandstofverbruik. De exacte cijfers heb ik niet, maar ik vermoed dat de duizenden busjes die dagelijks op de baan zijn om onze bestellingen af te leveren samen ook serieus bijdragen aan de milieuvervuiling en het klimaatprobleem. Als het bereikbaar is met de fiets of binnen een redelijke termijn met het openbaar vervoer, dan kies ik bijna altijd voor die optie. Niet dat er dan een busje minder rijdt (bestellingen genoeg), maar het is toch weer een adres en een aantal kilometers die wegvallen.
Nog een extra gevolg van de busjes is dat er de hele dag meer verkeer op de baan is, in een land waar de wegen al verzadigd zijn en waar de files alleen maar langer worden. Valt het niet op hoeveel koeriers er tegenwoordig rondrijden?

Werkdruk
Er verschenen de laatste jaren al verschillende artikels over de zware werkdruk bij de grote online winkels die garanderen dat je bestelling de dag nadien geleverd zal worden. Het personeel werkt (soms onwettelijk) lange shiften, er vallen mensen in slaap en er gebeuren ongelukken door het gebrek aan concentratie. De werkdruk ligt volgens werknemers extreem hoog, zeker rond de feestdagen. En gezien je vaak tot ’s avonds laat kan bestellen, werken ze vaak ’s nachts. Alles moet op tijd buiten om aan de (door het bedrijf of onszelf gecreëerde?) verwachtingen van de consument te voldoen. En als het sporadisch een keertje niet lukt, dan staat er meteen een slechte recensie online. De burn-outs, depressies en andere gevolgen van zo’n werk wil ik niet op mijn (karma)rekening hebben.

Extra verpakking = extra afval
Om de één of andere reden lijkt zowat alles geleverd te worden in veel te grote dozen, met daarin meestal een heleboel plastic zodat het product niet heen en weer schudt. En als je twee dingen op dezelfde dag besteld, kan het zijn dat ze binnen het kwartier apart geleverd worden, door twee verschillende koeriers. Tel al die verpakkingen samen en je komt al aan een serieuze stapel. Als je naar een traditionele winkel gaat kan je jouw eigen tas meenemen en is er enkel de verpakking rond het product zelf, als die er al is.

Onze (service)verwachtingen
We willen alles wat we op het oog hebben ook meteen in handen hebben. Als je vroeger iets nodig had dan ging je het op de fiets of te voet halen in de buurt, of je nam één keer per week de auto of het openbaar vervoer naar een grotere stad om daar alles ineens te kopen. Anno 2018 kopen we impulsiever, we zijn ongeduldig en verwachten dat onze aankoop binnen de vierentwintig uur voor de deur staat. Ik wil niet mee doen aan die race, en wil ook niet verwachten van leveranciers dat ze er aan deelnemen. Soms hoor ik mensen zeggen dat ze bij een bepaalde webshop niet bestellen omdat de levertijd daar vijf tot zeven dagen is terwijl de mastodonten het de dag nadien afleveren. Als het niet om iets super dringends gaat, kan ik niet meegaan in die logica en wacht ik liever een paar dagen langer.

Productervaring
Ik wil schoenen en kleding voelen, aanraken en passen voor ik ze koop. En kwaliteit kan je toch pas echt beoordelen als je iets vast hebt. Sinds webshops verplicht zijn om artikelen binnen een periode zonder vragen terug te nemen, lijkt mijn argument in het water te vallen, maar als je het linkt aan alle vorige redenen houdt het nog steeds stand. Je mag je spullen wel terugsturen, maar dat betekent opnieuw transport en de gevolgen die daarbij horen.

Contact
Buitenkomen. Een babbeltje doen met de buurman die terug is van vakantie of advies vragen aan de vrouw van de biowinkel over een nieuw product. Je kan ze vervangen door online chatten en reviews lezen, maar ik hou van sociaal contact en geniet van een leuke ontmoeting. Ik kan al niet meer tellen hoeveel tips en verhalen ik hoorde op momenten dat ik eigenlijk gewoon snel iets wou gaan halen. Niet op de klok kijken en doorwandelen. Blijven staan. Onthaasten, om het met een modewoord te zeggen. Wie weet wat of wie kom je nog tegen?

Onderzoekers verwachten dat mensen steeds meer online zullen bestellen. De grote mastodonten zetten er dan ook alles op in om ervoor te zorgen dat eender wat je maar kan bedenken thuis geleverd kan worden. Ondanks de steeds luider klinkende alarmbellen rond het milieu en de werkdruk achter de schermen zullen die reuzen blijven groeien, vooral omdat wij maar al te graag gretig inspringen op hun aanbiedingen. Gelukkig zijn er ook nog kleine, originele en duurzame webshops, met een iets langere levertijd maar wel een handgeschreven bedankbriefje erbij. Bij hen bestel ik wel eens moeilijk te vinden cadeaus, boeken en kruiden. Ook al moeten die dan nog steeds met een koerier komen. En mijn gsm-hoesje komt ook gewoon van een mastodont. Ik kon er niet aan weerstaan! Online shoppen is een mooie evolutie, maar zoals altijd: overdaad schaadt. Over het algemeen probeer ik eerst na te denken wat de alternatieven zijn voor ik op bestellen klik. Dat is een gewoonte die de laatste jaren bij zowat alle potentiële aankopen naar boven komt: mezelf de vraag stellen of ik iets wel écht nodig heb, of het me op lange termijn gelukkiger zal maken en of het anders niet kan wachten tot ik nog eens in de buurt van een winkel kom. Resultaat? Geen miskopen,  meer geld voor dingen die er toe doen en vooral een iets geruster geweten met in mijn achterhoofd de wetenschap en hoop dat mijn kleine bijdrage samen met die van anderen een verschil kan maken. We kunnen alleen maar bij onszelf beginnen.

Foto: Met dank aan de anonieme fotograaf die zijn afbeelding gratis wegschenkt via Canva, een van mijn favoriete (gratis) online grafische programma’s.