Groengrijze energie

Volgens het rapport Energiemonitor 2017 gebruikt maar liefst 69% van de Nederlandse consumenten groene stroom. Waaw! Wat een topcijfer! Maar klopt dat wel helemaal? Of blijven de overheden, unies en bedrijven elkaar als vanouds hypocriete schouderklopjes geven? Arjen Lubach, die mijn favoriete satirische programma presenteert, maakte brandhout van de cijfers. In de realiteit blijkt maar een povere 2% van de totale consumptie écht groene energie te zijn. En whats up met die groenestroomcertificaten?

Afgelopen luie zondagavond zapte ik nog even over de zenders en bleef ik hangen bij VPRO. Daar was net Zondag met Lubach begonnen, waarin de presentator deze keer de groene energiecijfers onder de loep nam en ontkrachtte met vijf stroomstoten. Ik moest zoals altijd lachen tijdens het kijken, maar achteraf wou ik liever huilen.

Wat me het meeste aangreep zijn de groenestroomcertificaten, die mensen en bedrijven nodig hebben om te bewijzen dat ze groene stroom gebruiken. Maar net daar wringt het schoentje. De certificaten zijn in de eerste plaats te koop en daarnaast zijn ze vaak veel minder groen dan we denken. Letterlijk: zogezegde groene stroom is eigenlijk vaak grijs.

Stel dat een bepaald bedrijf of een overheid te weinig groene stroom produceert of gebruikt, dan is dat gemakkelijk op te lossen door groenestroomcertificaten te kopen. Die komen bijvoorbeeld uit Scandinavië, waar veel stroom ecologisch opgewekt wordt door waterturbines. Te veel om ter plekke te consumeren, dus ze kunnen het verkopen. Al blijft dat fictief. Het is niet dat er een kabel ligt tussen de watercentrale en de lage landen. En ondertussen kunnen wij gewoon doorgaan met grijze energie, afkomstig uit kerncentrales en onze aarde. Inclusief de CO² die vrijkomt bij de verbranding van de fossiele brandstoffen.

En dan nog het toppunt: zelfs niet al die groenestroomcertificaten komen echt van groene stroom, een groot deel ervan wordt gecreëerd door verbranding van biomassa. Biomassa. De zogezegde grote oplossing. Het klinkt mooi en je hoort het tegenwoordig overal, maar eigenlijk gaat het gewoon over de verbranding van ecologisch materiaal, en dat laatste moet je met heel wat korrels zout nemen. Waar de illusie lijkt te ontstaan dat het om natuurlijk afval gaat, blijken er aan de overkant van de oceaan in de realiteit ontelbare bomen aan een recordtempo te sneuvelen. Net zoals in Schorshuiden, alleen heeft onze houthonger nu een andere reden: zogezegde groene energie. De prachtige bomen komen met gigantische, op vervuilende diesel varende schepen van Amerika naar Europa, om hier de oven in te gaan, nog eens CO² de lucht in de sturen en dan voor onze groene energie te zorgen. Wat is er nog groen, behalve de takken en bladeren die zonder stam op het kaalgekapte land blijven liggen?

Dat verbranding van bomen onder groene energie kan vallen gaat mijn bevattingsvermogen te boven. Kan iemand dat even uitleggen aub? Door groenestroomcertificaten uit te reiken voor energie geproduceerd door biomassa houden we onszelf massaal voor de gek. Ecologisch verantwoorde energie is een zoveelste product van de industrie geworden. Te koop, als je er maar genoeg voor neertelt. Het klimaat warmt op en we staan voor gigantische milieu uitdagingen. Maar dat lijkt de machtigen der aarde echt helemaal niks te kunnen schelen. En met de biomassa maken we het misschien zelfs erger, onder het mom van groene vooruitgang.

Bewust consumeren. Hoeveel gemakkelijker zou het zijn als je in een oogopslag kon zien of iets wel écht is wat de verpakking of de marketingafdeling vertelt? Niet écht volgens de producent of zelfs de overheid, maar écht en authentiek omdat het zo is. Zonder twijfel. Kleding uit een sweatshop? Schadelijke kleurstoffen? Stroom van biomassa? In één oogopslag zien dat het niet klopt. Was het maar zo gemakkelijk… Ik blijf zoeken naar de waarheid. En het maakt me blij dat mensen als Arjen Lubach, en in het klein, maar daarom niet minder belangrijk, mijn vrienden, dat ook doen. En dat ze hun bevindingen en inzichten delen met de wereld. Of toch tenminste de mensen om hen heen.

Wij kozen zeven jaar geleden bewust voor de groenste stroom die we konden vinden, via Ecopower. Als lid van de coöperatieve wordt je regelmatig op de hoogte gehouden en heb je inspraak. (En nee, dit is niet gesponsord.) Het lijkt misschien maar een druppel op een hete plaat, maar we hebben de zekerheid dat onze energie helemaal groen is. Stap voor stap, steentje voor steentje, druppel voor druppel, komen we er wel. Waar kan je anders beginnen dan bij jezelf? En hopelijk kan biomassa nog lang biomassa blijven, zonder de verbranding. Want biomassa betekent vaak bomen, en daaronder wil ik nog lang kunnen blijven.

Bekijk de aflevering van Zondag met Lubach hier, het is de moeite waard

Foto: de torens van de kerncentrale van Doel, toen we er triestig met de zeilboot voorbij vaarden.