De eerste aardbeien en boontjes uit de tuin zijn een explosie van smaak. Met pretlichtjes in de ogen staan we te smullen van de kleine, maar oh zo waardevolle oogst. Het was maanden geleden dat we ze nog gegeten hadden dus ze smaken onbeschrijflijk veel beter. We maken moes van de alomtegenwoordige Japanse Duizendknoop (yummie!), proeven van de eerste bloemen van de Oost-Indische Kers en maken kennis met de heerlijk zoete pseudoacacia. Lang leve seizoenseten!
Sinds enkele jaren hebben we naast onze moestuin ook een samentuin, gedeeld met drie andere tuiniers en opgestart met de steun van de gemeente en Velt. Het is een prachtig cadeau bovenop onze bakken en potten thuis. Heerlijk vind ik het, om met mijn handen in de aarde te zitten en blij verrast te worden door een nieuw scheutje mosterdblad of de Nieuw-Zeelandse spinazie die uit zichzelf terug bovenkomt. En om onbeperkt te snoepen van de knapperige boontjes en de zoete pineberries, net zoals aardbeien snoepjes van de natuur!
Ons lichaam snakt naar wat er lokaal groeit en bloeit op dit moment. Geen spruiten en pompoenen maar courgettes, tomaatjes, salades en paprika’s. We kweken ze in onze eigen tuin, maar in afwachting en als aanvulling van de oogst proberen we het hele jaar seizoensgebonden producten te kopen. Onze maatstaf? Alles moet van zo dichtbij mogelijk komen, als het kan uit eigen dorp, daarna provincie, dan land, nadien buurlanden en op z’n allermaximum uit Spanje. Daar trekken we de lijn. De bekende boontjes uit Kenia (en druiven uit Zuid-Afrika en Chili!), daar doen we niet aan mee. Ik moet bekennen dat er wel uitzonderingen zijn: avocado, banaan en chocolade. Om dat goed te maken probeer ik ze als luxeproducten te zien en koop ik ze het liefst biologisch en Fair Trade. Al kan dat nooit de ecologische impact compenseren.
Een hele winter lang maak ik stoofpotjes met kolen, knollen, wortels en pompoenen. Af en toe biologische tomaten uit blik, om eens af te wisselen, en met in mijn hoofd het excuus dat het de ingemaakte oogst van de zomer zou kunnen zijn. Net als J. er genoeg van begint te krijgen en voorzichtig klaagt dat we zo vaak dezelfde groenten eten (in een andere vorm!), schotelt een vriend ons onze eerste aubergine van dit jaar voor. Ik was al bijna vergeten hoe lekker het kon zijn, zeker na ze een half jaar niet meer te proeven. We hadden ze dan ook niet nodig in de winter, die aubergines. Toen vroeg ons lichaam om verwarmende groenten.
Het is niet alleen gezond om volgens de seizoenen te eten, er is ook een grote impact op het milieu en op je portefeuille. Denk maar aan al die vrachtschepen, treinen en camions die de wereld rondrijden om ons te voorzien van alles wat de natuur te bieden heeft, het hele jaar door. Ook al zijn er gassen en bewaarmiddelen nodig om de groenten en het fruit hier te krijgen, we willen het koste wat kost hebben. Zelfs al ligt de prijs een pak hoger dan wat we hier seizoensgebonden kunnen kopen. Wat een verschil met de verhalen van onze grootouders. Toen zij klein waren was de keuze veel beperkter, maar ze zijn er verre van ongezonder uitgekomen en hebben papaja’s, kokosnoten en mango’s nooit gemist. En dat staat nog los van wat onze dagelijkse verwennerijen op ecologische vlak met zich meebrengen. Ook al hou ik zelf enorm van verse guacamole en word ik toch soms verleid tot kerstomaatjes in de winter, alle kleine beetjes helpen. Stilstaan bij de gevolgen van je voeding wordt na een tijdje een gewoonte, en elke dag opnieuw besef ik dat er genoeg andere lekkere dingen zijn om de ver-van-mijn-bed-voeding te vervangen.
Wild (zomer)eten
De lente en de zomer zijn ook dé seizoenen om wild geplukte kruiden te eten. Ze zitten boordevol mineralen en vitamines en geven in deze tijd van het jaar een echte boost. Daarnaast is het ook gewoon leuk om op zoek te gaan naar je favoriete, gratis eten. Let er wel op dat je plukt op een gezonde plaats: in je tuin, een park of een wei, of naast een rivier of kanaal… In ieder geval niet naast een drukke weg, in de buurt van zware industrie of in een hoekje van een groezelig steegje. Als het kan kies je best ook voor kruiden die iets verder boven de grond groeien, omdat vossen een bacterie kunnen meedragen waar wij als mensen heel ziek van kunnen worden. De kans dat je het krijgt is klein, maar je weet maar nooit. Goed wassen is sowieso cruciaal.
Er zijn er te veel om op te noemen, maar hier zijn enkele van mijn huidige favoriete wilde planten:
Je hebt er vast al eens van gehoord en je hebt hem zeker al gezien: de Japanse Duizendknoop. De meeste mensen haten de invasieve exoot als de pest. Hij dook een tijdje geleden op en woekert sindsdien door het hele land. Mensen die hem verknippen en verspreidden maken het alleen maar erger, elke kleine splinter wordt een nieuw plantje. Wat moeten we dan doen met de plant die heel wat van onze inheemse soorten verdringt? If you can’t beat them, eat them!
Als familie van de rabarber kan je de Japanse Duizendknoop op dezelfde manier gebruiken. Op aanraden van Sil, die een workshop ‘Wild Edible Herbs’ gaf op het geweldige Leaving Babylon festival, maakte ik er moes van met een beetje boter, agavesiroop en kaneel. Gooi het mengsel eventueel in een taartbodem, doe er wat crumble over en je hebt een extra smakelijk dessert. Even lekker als onze geliefde rabarber, met een iets aardsere (wildere?) smaak. Boordevol vitamine A, mineralen en Resveratrol. Dat laatste zorgt er voor dat je lichaam minder suiker opneemt, ondersteunt het hart en zou preventief werken tegen kanker. Japanse Duizendknoop wordt zelfs gebruikt bij Parkinson, Alzheimer, MS en ziektes zoals Lyme. Kies wel voor de jonge scheuten, tot een centimeter of vijfentwintig, daarna worden de stengels te houterig. Door ze af te snijden stop je hun groei niet, maar het gaat wel trager. Als je ze jong genoeg oogst hoef je ze niet te schillen. Kook de moes lang genoeg om de stengels zacht te maken, en als dat niet lukt dan kan je de moes nadien nog zeven.
En dan zijn er nog een heleboel andere lekkernijen. De bekende jonge brandnetels zijn overal te vinden (pesto, puree, soep!) en zevenblad kan je perfect gebruiken als spinazievervanger. En ken je de mooie engelwortel? Je kan hem toevoegen aan je Japanse Duizendknoop-moes, verwerken als jam of gebruiken als onderdeel van een salade. Het helpt je lichaam te ontgiften en is goed bij onder andere vermoeidheid en problemen met gewrichten, luchtwegen en spijsvertering.
Heermoes, beter gekend als paardenstaart, is ook niet zo populair bij tuiniers. De oerplant bestaat al vierhonderd miljoen jaar en laat zich niet zomaar verdrijven. Je kan hem net zoals vroeger gebruiken als schuursponsje, maar hij zit ook bomvol mineralen en dan vooral kiezelzuur. Dat heeft je lichaam nodig voor het opbouwen van kraakbeen, huid, nagels, botten en haar. Laat de plant drogen (in de zon of op lage temperatuur in de oven), maal hem met een vijzel tot poeder en mix het in een smoothie, strooi het over je salade of meng het met ander eten. Als je een open wonde hebt kan je het poeder ook gebruiken als wondpoeder.
Ondertussen heb ik weer meer geschreven dan ik van plan was, maar dat heb je dan als iets je nauw aan het hart ligt. Als laatste wil ik nog even de pseudoacacia meegeven, waarvan ik tot voor kort nog nooit gehoord had. Enkel de verrassend zoete bloesems kan je eten, de rest van de boom is oneetbaar. Ze verspreiden een heerlijke geur en deden me denken aan oranjebloesem, maar nog zoeter. Wij aten de rauwe bloemetjes gewoon als dessert, recht van de tak, maar je kan de bloesems ook koken of frituren.
Veel plezier bij het plukken en het eten van de groenten, het fruit en de kruiden die het seizoen ons brengt. Ik ben benieuwd wat ik nog allemaal ga ontdekken. Tips? Laat het zeker weten!
PS: Dit weekend gaan de Ecotuindagen van Velt door. Ook onze tuin in Kontich is van de partij en wordt door een fietslus verbonden met de anderen in de buurt. Voor meer info, check de website van Velt.
Foto bovenaan: bieslook in bloei. <3
En deze wil ik jullie niet onthouden, de prachtige gekleurde boomspinazie. Groeit als een gek, wordt een gigantische struik en is ook een perfecte vervanger van spinazie.
een mens krijgt honger van het te lezen 🙂