Waarom we de opwarming van de aarde nú moeten beperken, en wat je daar zelf aan kan doen

Een nieuw rapport van het wetenschappelijke VN-klimaatpanel (IPCC) zou alle alarmbellen moeten laten afgaan. Dat team onderzocht op vraag van 195 landen drie jaar lang wat de opwarming van 1,5 en 2 graden voor de aarde zouden betekenen. Dat lijkt op het eerste zicht amper een verschil, maar de resultaten van het onderzoek zijn heel duidelijk: die halve graad verschil zorgt voor ontzettend veel meer miserie, waar we met de hele wereld in zullen delen. Om daar onder te blijven, moet heel onze samenleving dringend veranderen.

Ondanks dat de aarde duidelijk aan het opwarmen is, zijn er nog steeds geen grote maatregelen genomen om die opwarming te beperken. Dat zou nochtans prioriteit nummer één moeten zijn, gezien de gevolgen de wereld zoals we die kennen gewoon van tafel zullen vegen. Afgelopen zomer gaf daar al een voorproefje van met broeierige hete dagen, watertekorten en als het dan toch eens heel hard regende: overstromingen. Maar dat is nog niets…

De staalharde feiten

Het verschil tussen 1,5 en 2 graden is pijnlijk duidelijk. Waar we bij het eerste scenario nog wegkomen met meer overstromingen en regen, extreme droogte en hittegolven worden dat bij het tweede onomkeerbare klimaatveranderingen en de daaropvolgende humanitaire rampen. Bij 1,5 graden houden we nog 30 procent van onze koraalriffen over, bij 2 graden verdwijnen ze helemaal. Dat laatste geldt ook voor het ijs op de Noordpool. Men verwacht dat die minstens één keer per decennium ijsvrij zal zijn. Respectievelijk 14 en 37 procent van de wereldbevolking krijgt minstens om de vijf jaar te maken met extreme hittegolven en 350 tot 411 miljoen mensen zullen met extreme droogte te kampen krijgen. Bij een opwarming van 2 graden zal de groei van alle landen vertragen en verliezen ontelbare dier- en plantensoorten hun habitat. En dat alles samen, dat zal dan weer voor meer voedseltekorten zorgen en bijgevolg ook meer vluchtelingen.

Als we doorgaan zoals we nu bezig zijn, business as usual, dan zullen we die eerste stijging al in de jaren 2030-2040 meemaken. Onze eigen zeer nabije levensjaren! Hoe gaat het er nog eens twintig jaar later dan aan toegaan? Klimaatonderzoekers schreeuwen de waarschuwingen zo hard mogelijk van de daken en zeggen dat het nog steeds mogelijk is om de opwarming te beperken tot 1,5 graden, maar dan moeten we wel snel en drastisch ingrijpen. “Elk klein beetje extra opwarming speelt een rol.”, zei het IPCC in een statement.”

Ons gedrag maakt wel degelijk een verschil

Het rapport van het VN-klimaatpanel legt er de nadruk op dat er snelle en grote veranderingen moeten gebeuren in vier grote wereldsystemen: energie, het gebruik van land, steden en industrie. Daarnaast voegen de wetenschappers toe dat de doelen niet gehaald kunnen worden zonder verandering in het individueel gedrag van burgers. Enkele van hun dringende aanbevelingen zijn het minder kopen van dierlijke producten en het consumeren van lokale en seizoensgebonden voeding, gebruik maken van openbaar vervoer en fiets in plaats van auto en vliegtuig, waslijnen gebruiken in plaats van een droogkast, huizen isoleren en vergaderen via internet in plaats van over en weer te vliegen voor een zakenreis.

Een groot deel van mijn blogs gaan over de manier waarop je als individu een impact kan hebben op de opwarming van de aarde en het voorkomen van de gevolgen. Mijn focus ligt op voeding en hoe we op die manier een groot verschil kunnen maken, maar ik probeer ook rekening te houden met verpakkingen en zet de verwarming al jaren een graadje lager dan ik eigenlijk zou willen. We doen het nog niet zo lang, maar sinds deze droge zomer vangen we ook het koude water op dat uit de douche komt voor het water opgewarmd is, en dat gaat nadien naar de planten. Natuurlijk koop ik ook nog plastic flessen of een zak chips, of neem ik de auto, maar elk klein beetje helpt.

Het is nu of nooit

De opwarming van het klimaat is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen de overheden, de bedrijven en wij als burgers. De aarde moet altijd voorrang krijgen op de economie, ook al gaat deze omschakeling ons wereldwijd heel veel geld kosten. Wetenschappers noemen dit rapport een final call. Wat blijft er anders nog over binnenkort? We hebben al zoveel luxe. Kunnen we dan niet kiezen voor een leefbare wereld? Klinkt melig, maar is meer dan ooit bittere realiteit voor ons allemaal. Ik heb politiek altijd politrics genoemd, maar nu is het belangrijker dan ooit om te kiezen voor zij die het goed voor hebben met de toekomst.

Als we het onder de 1,5 graden kunnen houden zijn de gevolgen hard maar overzichtelijk, als we daar boven komen wordt het een ramp. Het is nu of nooit om massaal de gevolgen van onze daden te bekijken en ons gedrag te veranderen. Niet kruipend, maar in looppas. Het lijkt soms alsof we al het oude moeten opgeven, terwijl we dat in de eerste plaats misschien nooit hadden moeten hebben. Je kan het ook anders zien en beleven als het ontdekken van nieuwe en zelfs oude gewoontes. Wie rekening houdt met de gevolgen van zijn of haar daden zal het leven niet  gemakkelijker maken, maar wel waardevoller en met minder negatieve impact op onze nabije en verre toekomst. Ik hoop dat we over dertig jaar opgelucht kunnen zeggen dat we toch eindelijk naar de oorverdovende alarmbellen geluisterd hebben.

Afbeelding bovenaan: michasager, give thanks voor de gratis verspreiding. Uit onderzoek blijkt dat bomen de beste ’technologie’ zijn tegen de klimaatverandering.

In dit artikel gaat de BBC dieper in op het wetenschappelijke rapport.

Lees meer over de droogte in deze blog.