3 bomen en een klimplant die jou deze winter kunnen helpen

Het leek even alsof de zomer voor altijd zou blijven duren, maar ondertussen zijn de temperaturen pijlsnel naar beneden gezakt. De bomen laten hun kleurrijke bladeren los en in de Alpen viel de eerste sneeuw. Kortom: Winter is coming. Heeft je immuunsysteem een boost nodig of heb je specifieke klachten? Deze vier winterse planten helpen je alvast een heel stuk verder!

In deze blog lees je welke planten je warm houden in de winter.

Opgelet: Planten hebben een effect op je lichaam. Informeer jezelf daarom grondig voor je ze als supplement gebruikt.

Grove Den (Pinus Sylvestris)

De klassieke dennenboom vind je over heel het noordelijk halfrond. Er bestaan ontzettend veel soorten en de plant wordt al zo lang we weten medicinaal gebruikt. Zelfs Hippocrates, de vader van de geneeskunde, had al door dat de naalden en knoppen werken tegen slijmen, hoest, verkoudheid en zelfs jicht en reuma. Later volgden ook andere grote namen uit de geschiedenis van de kruidengeneeskunde zoals Hildegarde von Bingen (interessant figuur!) en Dodoens.

De knoppen van de grove den zitten vol essentiële oliën en andere stoffen die ons lichaam kunnen ondersteunen in de winter. Denk daarbij in de eerste plaats aan je luchtwegen. Als je last hebt van hoesten, bronchitis of verkoudheden dan kan den (naar mijn persoonlijke ervaring) echt wonderen doen. Door de ontstekings- en infectiewerende werking profiteren ook je sinussen van de weldaden van den.

Gebruik de dennenknoppen als infuus (30g per liter water, meerdere tassen per dag), maak of koop een siroop, inhaleer de etherische olie door ze in heet water te druppelen of doe er een paar druppeltjes van in een warm bad. Als bonus is het ook goed bij lage bloeddruk, vermoeidheid, grieperig gevoel, urinewegeninfecties en zelfs reumatische aandoeningen en jicht!

Extra tip: neem tijdens een winterwandeling heet water mee in een thermos en doe er wat dennennaalden uit het bos bij voor een gratis, verwarmende en gezonde tas thee.

Amerikaanse Toverhazelaar (Hamamelis Virginiana)

Er zijn verschillende verklaringen voor de tot de verbeelding sprekende naam ‘Toverhazelaar’. De ene zegt dat hij magische eigenschappen had om als wichelroede goud en water op te sporen, de andere dat heksen de takken gebruikten om er hun toverstokjes van te maken. Het zal in ieder geval niet bij ons geweest zijn, want de boom is pas in de 18de eeuw vanuit Canada en Noord- Amerika naar Europa gebracht. Ondertussen is hij vaak te zien in tuinen en parken, en in de winter fleurt hij heel de omgeving op met okergele trosjes bloemen, ook al zijn er geen bladeren meer!

Hij bloeit dan wel mooi in de winter, om de geneeskrachtige bladeren te verzamelen moet je wachten tot de lente of de zomer, de schors kan eventueel nog in de herfst. In tussentijd kan je de gedroogde versies en preparaten uiteraard wel vinden in de natuurwinkel. Daarmee kan je ondersteuning bieden bij aderproblemen zoals aambeien, spataderen of zwelling door te smalle aders. Tegelijk kan het ook helpen bij warmte-opwellingen (vapeurs!) en zware menstruatie.

Je kan de schors en het blad van de toverhazelaar zowel in- als uitwendig gebruiken. Het gemakkelijkste is een standaard tinctuur waar je druppels van neemt, maar je kan er ook een crème van maken (of kopen) of een infuus maken (thee, 30-45 gram bladeren, twijgen of schors op 1 liter heet water). Dat laatste kan je ook gebruiken als gorgelmiddel om ontstekingen van de slijmvliezen van je keel, mond of tandvlees tegen te gaan. Ten slotte helpt het bij het verzachten en helen van kleine wondjes, insectenbeten en eczeem.

Tip: Het arboretum van Kalmthout heeft de grootste verzameling toverhazelaars in Europa. Van midden januari tot eind februari staat alles er in het teken van deze prachtige winterbloeier.

Appelboom (Malus Domestica)

De laatste appels zijn geplukt, maar je kan ze nog tot het late voorjaar bewaren. Als je ze in de handel koopt dan kies je best voor onbehandelde, biologische exemplaren. De soort maakt over het algemeen niet zoveel uit. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat appels bescherming bieden aan je botten. Ook je longen zouden er wel bij varen, vers appelsap kan er zelfs voor zorgen dat je minder last hebt van de symptomen van astma. Verder zou het regelmatig eten van appels ook (preventief) kunnen werken tegen Alzheimer, Parkinson en zelfs kanker.

Wie zwaar moet nadenken of studeren eet ook best regelmatig een appel, dat helpt om je hersenfuncties te verbeteren. Tegelijk kan een thee van appelschillen je zenuwen kalmeren en zorgt het eten van (groene) appels ervoor dat de insulinebehoefte vermindert, wat goed is voor diabetespatiënten. Ten slotte zou wie drie appels per dag eet sneller gewicht verliezen en dat onder controle kunnen houden. Ik moet zeggen dat ik er persoonlijk net altijd honger van krijg! 😉

Tip: Maak een appel(peren)crumble met rozijntjes, kaneel en een topping van plantaardige boter, agavesiroop, havermout en een heel klein beetje bloem. Heerlijk!

Gewone Klimop (Hedera Helix) – enkel uitwendig

Geen boom, maar wel een klimplant die vaak op bomen groeit. Hij wordt meestal gebruikt als sierplant en je komt hem vaak tegen op rotsen en ruïnes, waar de kalk inzit die hij nodig heeft. Door de eeuwen heen werd klimop een symbool van trouw, gehechtheid, (vaderlands)liefde en eeuwig leven. Mensen vlochten ook kransen van de plant om zich te beschermen tegen dronkenschap. Ze konden maar hopen, zeker?

Sinds 1997 is het inwendige gebruik van klimop verboden in België omdat het op die manier potentieel giftig zou kunnen zijn. Daarom focus ik enkel op de uitwendige toepassing in de vorm van natte omslagen met tinctuur of sap. Je kan de verse bladeren (die zijn er zelfs in de winter!) ook rechtstreeks gebruiken bij reumatische pijnen en lichte brandwonden, door ze te kneuzen en op die plaats aan te brengen.

Door de ontzwellende, pijnstillende en bloedvatverwijdende werking kan een natte omslag van klimop helpen bij migraine, kiespijn en opgezwollen weefsel. Evengoed kan het verlichting bieden bij insectenbeten, kloven en uitslag. Voor eelt en likdoorns laat je de bladeren best eerst twee dagen weken in azijn om ze daarna vier dagen achter elkaar op die plek te vervangen. Nadien zou de eelt gemakkelijk los moeten komen.

Tip: Wist je dat je kleding kan wassen met klimop? Op de website van Nudge vind je een recept, en er staan er nog veel meer op het internet. 

Bronnen: Groot Handboek Geneeskrachtige Planten Dr. Geert Verhelst & InfoNU (appel) & Pixabay