Internment: sciencefiction die akelig dichtbij is

Wat als de Amerikaanse regering nog rechtser wordt en verklaart dat moslims een dreiging betekenen voor het land? Wat als diezelfde regering interneringskampen opricht voor haar eigen burgers en hen daar gevangen houdt? Gewoon omdat ze moslim zijn? Auteur Samira Ahmed schetst het vreselijke beeld van een toekomst die soms akelig dichtbij is. Met Internment schreef ze een bloedstollende en aangrijpende roman die je meesleept in een interneringskamp en doet nadenken over onze maatschappij, de (voor)oordelen en de stilte die er heerst. Het boek roept op tot kritische reflectie, rechtvaardigheid en protest. Raise a fist!

Het hoofdpersonage van Internment is de zeventienjarige moslima Layla Amin. De regering keurde net de relocatie van burgers in tijden van oorlog goed, en moslims werden officieel een bedreiging voor Amerika. Al in het begin van het verhaal wordt Layla bruusk uit haar huis gehaald en komt ze met haar gezin terecht in ‘Camp Mobius’. De trein stopt in het plaatsje ‘Independence’. De ironie! Op hun pols is er een onzichtbaar nummer gezet om hen levenslang te kunnen identificeren. Zelfs de personages verwijzen in hun dialogen naar de holocaust.
De opzet klinkt als sciencefiction, maar de realiteit is pijnlijk dichtbij als je ziet wat er gebeurt met kinderen van migranten in de VS, of met vluchtelingen die vastzitten in gigantische kampen. Het is enkel een kwestie van wie er aan de macht is en welke wetten die regering uitvoert, zo snel kan het gaan.

Camp Mobius

De meeste mensen in Camp Mobius proberen zich zo onzichtbaar mogelijk te maken en ondergaan lijdzaam hun lot, maar Layla legt zich er niet bij neer. Ze trekt haar mond open en komt op voor zichzelf, tot grote angst van haar ouders, die bang zijn voor represailles. Zij willen liever zwijgen en afwachten, in plaats van te rebelleren. Als lezer zit je in de kritische geest van Layla en leef je mee in het kamp. UNITY. SECURITY. PROSPERITY. Het is de slogan die de directie gebruikt om een zogezegd vredevolle community in afzondering te creëren. Binnen Camp Mobius worden de burgers ondergebracht in stacaravans, in secties verdeeld op basis van etnische afkomst. Divide & rule. Voedsel en water zijn gerantsoeneerd. Secties die het goed doen, krijgen extra voordelen. Sommige gevangen hebben een geprivilegieerde rol en leiden bepaalde delen van het kamp. Layla vindt hen, naar mijn mening terecht, backstabbers en collaborateurs die hun eigen volk verraden.

Veel kampbewoners willen in opstand komen, maar de eerste actie wordt gewelddadig beëindigt. Reden genoeg voor de meeste mensen om (opnieuw) te zwijgen en te ondergaan. Ze leggen zich neer bij de situatie en starten scholen, ziekenhuizen en boekenclubs, ook al zijn er in de bibliotheek enkel boeken van al lang overleden blanke auteurs. Layla’s ouders zeggen dat ze vrienden moet maken en zich moet aanpassen, maar zij wil dat leven niet als normaal beschouwen en blijft zoeken naar een uitweg.  

Rechtvaardigheidsstrijder

Overal zijn camera’s en drones die hen in de gaten houden. Samenscholen is uiteraard verboden, net als telefoon en internet. Elke poging tot rebellie wordt met brutaal geweld neergehaald. De opstandelingen zien ze niet meer terug. Toch slaagt Layla erin om een aantal (nieuwe) vrienden te overtuigen om een opstand te plannen, met als uiteindelijke doel om te ontsnappen. Op een bepaald moment stelt iemand voor om werk te doen voor de overheid in ruil voor eventuele vrijheid, maar dat botst natuurlijk met haar moraal. Hoe kan ze bijdragen aan het systeem dat ze zo haat?

Terwijl Layla een revolutie probeert te starten in het kamp en zichzelf steeds meer in gevaar brengt, groeit het protest ook aan de andere kant van het hek. Occupy en Anonymous moeien zich en er volgt een golf van burgerprotesten. Door de gedachtegang van Layla te volgen krijg je een angstaanjagende blik op het rechtssysteem, en vooral het gebrek eraan. Haar ongeloof en rechtvaardigheidsgevoel zijn aanstekelijk. Hoe kunnen ze dit doen met Amerikaanse burgers?! Op een bepaald moment lijkt de meerderheid van de bevolking radicaal tegen de internering, maar omdat de machtshebbers iets anders willen, blijft het kamp bestaan. Zelfs op het moment dat haar leven er vanaf hangt blijft Layla geweldloos strijden. Ze heft haar vuist in de lucht en stapt in de voetsporen van rechtvaardigheidsstrijders doorheen te geschiedenis. The people united will never be defeated.

Wat er juist met Layla en haar familie en vrienden gebeurt, ga ik hier niet vertellen. Internment is een geweldig spannende roman die je in één ruk wil uitlezen. Het is een realistisch verhaal en een onrechtstreeks pleidooi voor meer rechtvaardigheid en menselijkheid, en minder racisme en verdeeldheid. Met Layla Amin als hoofdpersonage is er ook een nieuwe fictieve activiste en heldin verschenen. Haar verontwaardiging en strijdvaardigheid spat van de pagina’s en ze is een bron van inspiratie. ‘Read Internment. Raise a fist’, staat er op de achterflap van het boek, en dat is ook wat je wil en moet doen. Opkomen voor gelijkheid en mensenrechten, zowel voor jezelf als voor onze medeburgers, van welke afkomst ze ook zijn. Laat je niet brainwashen door de media en machtshebbers en luister naar je eigen, morele kompas.

“Make no mistake. This is internment.”

Toen het boek begin 2019 uitkwam, zaten er zo’n 13 000 migrantenkinderen gevangen in de VS, vaak in kooien, in afwachting van de shelters waar ze heen zouden moeten. In stilte werden er in 2018 al 1600 van die kinderen naar een tentenkamp gebracht in Tornillo, Texas, waar ze geen toegang hebben tot onderwijs. Wereldwijd zitten er ontzettend veel vluchtelingen vast in kampen in vaak schrijnende en mensonterende omstandigheden. Denk maar aan Moria op het Griekse eiland Lesbos.
Zoals auteur Samira Ahmed op het einde schrijft: “Make no mistake. These are internment camps. This is internment.” Ze is boos, maar ziet ook hoop en gelooft in de goedheid van de mens. Er is geen ruimte voor halfslachtige moraal en er zijn wel degelijk kanten om uit te kiezen. Maak een keuze, ook al vraagt het moed om je stem te laten horen. Get up, stand up.