Heb je Brussel ooit als een bos bekeken? Er staan ontzettend veel prachtige en waardevolle bomen verspreid door de stad. Onderling zijn ze verbonden door het Wood Wide Web, dat ik leerde kennen via Peter Wohlleben. Het netwerk diende als inspiratie voor de website WoodWideWeb.be, waar de stad Brussel sinds 2017 haar bomen verzamelt en waar je hun schoonheid, verhalen en kenmerken ontdekt. Je vindt er tekeningen, foto’s, geluiden en video’s. De interactieve crossmedia-ervaring nodigt uit om actief mee te doen, zowel on- als offline.
Toen we onlangs stopten op een parking, was er maar één ding dat me opviel: de gigantische, kronkelende boom die het asfalt in het midden van het plein een halve meter omhoog duwde. Zijn kale kruin reikte tientallen meters hoog in de hemel en zijn wortels omspanden waarschijnlijk de hele betonnen woestijn. Hij zag er ontzagwekkend uit, hoe hij zo hoog en breed uittorende boven de rest van de wereld. Staat die einzelgänger ook in verbinding met andere bomen? Raken zijn wortels ver genoeg?
Wie er oog voor heeft ziet overal bomen, zelfs in de stad. De ene is monumentaler dan de andere, maar ze hebben allen een eigen verhaal. Door die samen te brengen op WoodWideWeb.be creëert Brussel meer verwondering en respect voor de (oude) reuzen die ons zoveel goeds brengen. De website is heel uitgebreid en benadrukt duidelijk het nut van de bomen. Je vindt ze allemaal terug in de dynamische atlas, waar je zelf ook bomen, informatie of multimedia aan kan toevoegen.
Vlieg als een drone boven de stad, filter op verschillende criteria en klik op de bomen waar je meer over wil weten. Je krijgt meteen een foto en kan doorklikken naar de pagina van de boom. Daar vind je alle details over het exemplaar, aangevuld met foto’s, video’s, geluiden, geschiedenis en karaktereigenschappen. Een aparte kolom bevat de ‘diensten geleverd door deze boom’. Denk daarbij aan verfraaiing van het landschap, biodiversiteit, zuurstof, luchtzuivering, waterfiltering, het voorkomen van overstromingen, het opslaan van koolstof, het verzachten van het klimaat, het stabiliseren van een helling en zelfs nuttige toepassingen zoals kankerbestrijdingsonderzoek bij de Japanse Zelkova.
Wie naar de website surft, krijgt op de homepage meteen een mooi overzicht van wat er allemaal te beleven valt. Elke maand staat er een boom in de kijker. Via portretten lees je over de geschiedenis, het erfgoed rond hem en hoe hij gegroeid is, maar ook over de evolutie van de soort en van ons collectieve geheugen. Foto’s van vroeger en nu geven een leuk beeld van het leven van de bomen. Klik op een filmpje of een geluidsopname en laat je even wegvoeren van je scherm, naar een bos dicht bij huis. Je zou bijna niet geloven dat het filmpje van de Ginkgo Biloba opgenomen is in het Muzenpark van Sint-Jans-Molenbeek. Magnifiek!
Volgens bosbadspecialist Dr. Qing Li, is kijken naar beelden van bomen al voldoende om ons te ontspannen. Surf gerust rond op de kaart. Nog beter is natuurlijk ter plaatse gaan of zelf op bomenonderzoek gaan in je buurt. Waar staan er oeroude bomen in jouw dorp of stad? Van welke bomen kan je echt plezier hebben? Zelf hou ik van de lindebomen op het pleintje, en van de grote knotwilgen onderweg naar Charlie . Ik ben ook gek op de seringenboom in onze tuin en de miniatuurberk die spontaan in een bloempot begon te groeien. Oh ja, en de oude, kronkelende, donkere kersenboom van de buurvrouw!
Iedereen kan afbeeldingen, teksten of nieuwe exemplaren toevoegen aan WoodWideWeb.be, een beetje zoals bij Wikipedia. Het (online) bos zal dus alleen maar groeien. Naast het digitale luik wil Brussel mensen en gemeenschappen ook in het echte leven samenbrengen door activiteiten te organiseren in stadsbossen en parken. Zo kan je gaan wandelen, bosbaden, samen bomen in kaart brengen en zelf bomen planten, adopteren of verzorgen.
Extra: In Nederland werden monumentale bomen toegevoegd aan de Kaart Groen Erfgoed. Zo wil men solitaire bomen en bomenstructuren beter beschermen. De oude bomen zijn volgens hen net zo waardevol als monumentale gebouwen, en daar ben ik het helemaal mee eens.
Je vindt de Nederlandse kaart op www.monumentalebomen.nl.
Foto bovenaan: geen stadsboom, wel in eigen land.