Salie Rozemarijn Tijm

Het gouden trio: salie, rozemarijn en tijm

Nu we extra veel tijd doorbrengen in ons tuintje, staan er meer (eetbare) planten dan ooit tevoren. Elke dag zijn we weer dankbaar voor de overdaad. We geraken de kleine serre amper nog binnen, er zijn enkel nog smalle paadjes tussen de flamboyante bonen, de fiere look en de tientallen andere potten die het midden van de tuin sieren, we aten de eerste aardbeien, de frambozen-to-be zijn ontelbaar, erwtjes krullen zich elegant en stevig rond de paal van ons afdak, insecten komen van overal aangevlogen om zich te goed te doen aan de kleurrijke bloemen, we eten bijna dagelijks sla en spinazie van eigen kweek en kruiden verdwijnen met handenvol in ons eten en drinken. Munt en citroenmelisse zijn bijvoorbeeld echte tuintoppers, maar mijn favoriete gouden trio bestaat uit salie, rozemarijn en tijm. Hun aromatische smaken geven me het water in de mond, en ze zijn ook nog eens super gezond.

Oh ja, wie denkt dat we achter ons huis een volwaardige tuin met volle grond hebben, heeft het mis. Alles wat we thuis kweken, komt terecht in massa’s grote bakken en potten die we op ons terras en in ons (stads)tuintje zetten. De planten brengen minder op dan in volle grond en vragen meer (regen)water, maar het is nog altijd meer dan de moeite waard om ze te kweken. Bovendien brengt tuinieren je rust en connectie met de natuur, los van de opbrengst. Wie thuis een (mini) eetbare tuin creëert, kan daar zowel culinair, lichamelijk, mentaal als spiritueel de vruchten van plukken.

Het gouden trio

Salie (Salvia Officinalis L.)

Salie

“Waarom zou een mens sterven als hij salie in zijn tuin heeft?”, stelde de bekende herboriste Hildegard Von Bingen in de twaalfde eeuw. De plant stond toen zelfs al lang bekend als een wondermiddel, tegen alle kwalen. Intussen weten we dat salie inderdaad veel interessante en aangetoonde toepassingen heeft, maar je mag natuurlijk geen wonderen verwachten. Niet alle salie is eetbaar, sommige bestaan gewoon om mooi te zijn, let er dus zeker op dat je de Salvia Officinalis te pakken hebt.

Salie is vooral aangewezen bij preventie en symptoombestrijding van griep en verkoudheden, problemen met de luchtwegen, het tandvlees of de keel. Daarnaast werkt het onder andere ook bij overmatig zweten, koorts, maagontstekingen, gebrekkige eetlust, moeilijke spijsvertering, menstruatiekrampen en overgangsklachten bij de menopauze. Alle toepassingen opnoemen, zou een aparte blog vragen. Dat geldt ook voor de kruiden die nog volgen.

De bladeren van salie worden het meest gebruikt, geplukt voor de plant in bloei komt. De bloeiende toppen kan je ook verwerken. Je kan salie vers eten en (ook gedroogd) laten trekken in warm water (niet koken!) om er thee van te maken. Let op: salie heeft een heel krachtig aroma dus je gebruikt best niet te veel. Wie het kruid combineert met zwaar en vet eten, heeft het voordeel dat het lichter verteerbaar wordt. Voeg het toe aan sauzen en salades. Als je puur geneeskrachtig werkt, kan je salie ook in tinctuurvorm gebruiken.

Opgelet: salie is een geneeskrachtig kruid, net als de twee die nog volgen. Culinair is er geen probleem, maar grote doses, reeds bestaande aandoeningen en bijvoorbeeld zwangerschap kunnen bij medicinale toepassingen voor problemen zorgen. Vraag voor meer informatie raad aan je arts, plaatselijke herborist(e) in de natuurwinkel, of stuur me een mailtje. Doe hetzelfde voor geneeskrachtig gebruik van rozemarijn en tijm.

Rozemarijn (Rosmarinus Officinalis L.)

Rozemarijn

“Ze troost het hart en stemt ze blij.” Het zijn de woorden van Gerard (1545-1612), die de opbeurende werking van rozemarijn beschreef. Grieken en Romeinen zagen het als een heilige plant en in Engeland geloofde men dat het hielp tegen nachtmerries en een slecht humeur. Mensen wisten toen nog niet hoe dat kwam. Pas later ontdekten wetenschappers inderdaad dat er veel etherische olie in de plant zit die een goed effect kan hebben op ons fysieke en mentale welzijn.

Rozemarijn staat in de eerste plaats bekend voor het stimuleren van de bloedsomloop. Het is bloeddrukverhogend en helpt bij koude handen en voeten. Verder ondersteunt het kruid de lever- en galfuncties en helpt het (net als salie) bij moeilijke spijsvertering en een zwakke maag. Het werkt als een tonicum voor het zenuwstelsel en is rustgevend bij geestelijke en nerveuze spanning. Uitwendig kan rozemarijn ook ondersteunen bij reumatische pijnen, kneuzingen, spierpijn en voor de verbetering van hoofdhuid en haargroei.

Van rozemarijn gebruiken we vooral de met etherische olie gevulde blaadjes. Kook ze af (50 gram per liter) en laat ze trekken om toe te voegen aan een opwekkend warm bad, gebruik ze als thee of voeg ze rechtstreeks toe aan je maaltijd. Je kan rozemarijn ook kopen als tinctuur of etherische olie (bijvoorbeeld om te verdampen).

Tijm (Thymus Vulgaris L.)

Tijm

‘Het antibioticum van het arme volk’, zo werd tijm vroeger genoemd, en het is die naam best wel waard. Duizenden jaren geleden wisten mensen al dat het kruid hoest kon dempen en hielp bij keelpijn, hoofdpijn en lever- en miltproblemen. Ook in de keuken is tijm al lang algemeen gekend en geliefd.

Tijm helpt goed bij luchtwegen- en keelaandoeningen zoals verkoudheden, griep en verschillende soorten hoest. Het verhoogt de weerstand en werkt ontstekingswerend. Daarnaast ondersteunt het kruid ook weer bij moeilijke spijsvertering en darmproblemen. Net als rozemarijn kan tijm ook werken als stimulans van het centrale zenuwstelsel en kan het helpen bij spanningshoofdpijn. Verder kan het uitwendig ook ondersteunen bij tandvleesproblemen, wonden, schimmelinfecties en reumatische problemen. De plant werkt ontgeurend en kan dus nuttig zijn als ingrediënt van mondwater, tandpasta of een voetbad. Extraatje: de geur helpt insecten te verdrijven!

Bij tijm maken we gebruik van de verse (bloeiende) toppen met de kleine, afgeritste blaadjes. Ook hier is het vooral de etherische olie die de plant zo geneeskrachtig maakt. Het is (naar mijn ervaring) dé manier om van slijmen en luchtwegenproblemen af te geraken. Gewoon een paar druppeltjes in een kom heet water, handdoek over je hoofd en de damp diep inademen. Heerlijk. Daarnaast is het heel gemakkelijk om thee te maken van tijm, en om het kruid toe te voegen aan je eten. Het bevordert zelfs je eetlust! Natuurwinkels verkopen tijm meestal ook in (hoest)siroop, vaak in combinatie met salie (en den). Uiteraard kan je siroop ook zelf maken. Googel even voor een overdaad aan recepten. Net als de vorige kruiden, is tijm ook beschikbaar in de vorm van tinctuur.

Persoonlijk vind ik de combinatie van salie, rozemarijn en tijm echt overheerlijk. Ik gebruik ze al jaren om (in de oven) gegrilde groenten smaak te geven, ze krijgen een plekje in de meeste sauzen die we maken én ze zijn de kers op de taart bij de (volgens mij) onevenaarbare geroosterde aardappeltjes van Bosh.tv. (Ik weet het, weer een verwijzing naar hun recepten. Nee, niet gesponsord, ik ben gewoon fan!) Proef, combineer en probeer zelf wat je lekker vindt. Tijm en salie doen het samen ook uitstekend als thee, zeker als je verkouden bent.

Je kan deze kruiden gedroogd in potjes aanschaffen of in de kleine verse potjes in de supermarkt, maar het best van al is om de vaste planten een plekje te geven in je tuin of op je terras. Koop bij een kwaliteitskweker een (biologische) soort (of meerdere) die je aanstaat en zet hem in volle grond of in een stevige pot. Geniet van het groeiproces, het zorgen en de oogst!

Bron: Groot handboek geneeskrachtige kruiden (Verhelst) en eigen kennis.
Foto’s: kruiden uit onze tuin.