De gemeente Boechout weigerde een tijd geleden een vergunning voor een nieuw tankstation met enkel fossiele brandstoffen omdat het lijnrecht ingaat tegen de lokale klimaat- en energiedoelstellingen. De vragende partij ging in beroep, maar kreeg ongelijk bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Het tankstation mag er dus niet komen. Naar mijn mening volledig terecht, maar daar dacht de expert op het radionieuws anders over. Ik dacht even dat het een grap was…
“De gemeente baseert zich op documenten die adviserend zijn, niet bindend. Dit is geen goed precedent. Gaan we dan ook geen uitbreidingen meer goedkeuren voor kerstboomkwekerijen omdat we beter geen bomen kappen? Er zijn er ook die zeggen dat vlees slecht is voor het klimaat. Gaan we dan ook geen slagerijen meer vergunnen? We zitten op een slippery slope, wat toch problematisch is.”
Dat waren de woorden van de verontwaardigde professor en hoogleraar milieurecht Kurt Deketelaere op Radio 1. De documenten zijn niet bindend, zegt hij. Ik begrijp dat het op gerechtelijk niveau een groot verschil is, en dat Boechout de vergunning dus niet móest weigeren, maar de gemeente doet hier (eindelijk) wat heel de wereld zou moeten doen: klimaat op de eerste plaats zetten. Ik was blij te horen dat er besturen zijn die actie ondernemen in plaats van adviezen, akkoorden en afspraken naast zich neer te leggen. Dwingend of niet. Oké, ik begrijp dat er tankstations moeten zijn voor de auto’s die nu nog op diesel of benzine rijden, maar naar mijn ervaring zijn die er al meer dan genoeg.
“Er zijn er die zeggen dat vlees slecht is voor het klimaat.” Uhm, echt? “Er zijn er die…”? De wetenschap is het hier helemaal over eens. De vleesindustrie is slecht voor het klimaat. Dat een professor en hoogleraar doet alsof er nog twijfel over bestaat, gaat er bij mij niet in. Uiteraard is het de bedoeling dat we de vleesindustrie serieus onder de loep nemen, van begin tot einde. Er zou op z’n minst toch nagedacht moeten worden bij het vergunnen van nieuwe slagerijen… En ja, dat geldt volgens mij ook voor kerstboomkwekerijen. Elke keuze is belangrijk. Elke vergunning maakt een verschil.
Dat we op een slippery slope zitten daar ben ik het mee eens, maar niet met die waar meneer Deketelaere het over heeft. De échte slippery slope is de klimaatcrisis en de dramatische gevolgen daarvan, niet die van het weigeren van vergunningen. Dat laatste is net één van de vele manier om uit de problemen te raken. Laat ons aub elke vergunning tot in de puntjes onderzoeken voor we ze toekennen. Past de aanvraag niet binnen de klimaatdoelstellingen? Dan mag de vergunning er niet komen. Bindend of niet. Het is de enige juiste keuze. Punt.
Persoonlijk vind ik het erg jammer dat de VRT enkel deze kant van het verhaal liet horen, en niet de aandacht vestigde op het mooie precedent dat het schept voor het redden van het klimaat en dus een leefbare toekomst. Enkel Deketelaere kwam aan het woord, waardoor het leek alsof het níet de juiste beslissing was van de gemeente. Wat ik ook spijtig vind, is dat een professor die lesgeeft aan de KU Leuven zo ongenuanceerd praat over vergunningen voor vervuilende bedrijven. Dat hij enkel aan de juridische kant denkt, begrijp ik, maar ik vind het persoonlijk erg kortzichtig in de wereld waarin we nu leven. Hoe zou het er in zijn lessen aan toegaan? Gaat de KU Leuven als universiteit die ook klimaatkunde geeft akkoord met dit soort uitspraken? Milieurecht speelt een belangrijk rol in de klimaatcrisis, toch?
Ik dacht echt dat we voor de gek gehouden werden door de nieuwslezeres. Dat is toch de omgekeerde wereld? De klimaatverstoring is het grootste probleem van onze tijd, en toch werd het weigeren van een tankstation door een professor als iets slechts gezien. Door dit soort reacties wordt pijnlijk duidelijk hoe hard het ‘oude denken’ ingebakken zit, ook bij de media en universiteiten. We hebben hoogdringend een grote mentaliteitswijziging nodig. Eigenlijk had die er al lang moeten zijn…
Afbeelding bovenaan: phtorxp @ Pixabay
Dag Natacha,
dank voor dit artikel!
Misscien moeten we ons eerst afvragen door wie de VRT en de universiteiten gesponsord worden… kunnen we niet terug naar de tijd van de vrije radio’s? En naar universiteiten van en voor en door IEDEREEN? Een mentaliteitswijzigng kan maar als IEDEREEN een stem krijgt en er niet zo’n grote sencuur heerst.
Ingrid.
Knap werk, dat moet minstens als lezersbrief in de krant, mijn inziens zelfs als voldragen en volwaardig artikel !
Het artikel staat intussen ook op DWM: https://www.dewereldmorgen.be/community/dringend-gezocht-mentaliteitswijziging/
Van de ombudsman van de VRT kreeg ik deze uitgebreide reactie:
Beste mevrouw Michiels,
Ik heb, met enige moeite, uw column gevonden en kunnen reconstrueren waar het over gaat.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/12/11/gemeente-kan-tankstation-weigeren-wegens-klimaat/
Het nieuwsfeit ligt kennelijk in het gegeven dat de Raad voor Vergunningsbetwistingen aanvaardt dat zeer algemene principes uit bijvoorbeeld een burgemeestersconvenant wel degelijk aanleiding kunnen geven tot een geweigerde vergunning. Dat is kennelijk een novum. Daarom is inderdaad ook ruimte gegeven aan een jurist die dit novum kan toelichten.
Hoogleraar Kurt Deketelaere vindt dit kennelijk problematisch vanuit het oogpunt van de rechtszekerheid. Want zelfs al is een dossier helemaal in orde, men zou toch nog altijd gelijk welke activiteit geweigerd kunnen zien worden op basis van algemene overwegingen voor het klimaat of gelijk welke andere bekommernis. U kan natuurlijk zelf vinden dat dat heel gewoon is, maar in de rechtsleer zegt men toch vaak dat vooraf moet worden vastgelegd aan welke voorwaarden een bepaalde beslissing gekoppeld is en als aan die voorwaarden is voldaan, zou de vergunning moeten worden gegeven. Het is niet evident in de rechtsleer om zeer algemene, niet geëxpliciteerde criteria te laten meespelen die sterk voor interpretatie vatbaar zijn, en die daardoor de weg openen voor casuïstiek. Er is namelijk geen algemene regel die zegt dat tankstations niet meer vergund mogen worden.
De redactie heeft die uitspraak van de hoogleraar niet op zichzelf laten staan, maar heeft wel degelijk gestipuleerd dat de beslissing van de Raad ook gebaseerd was op een onvoldoende onderzochte omgevingsimpact. Dat laatste is wel een expliciete voorwaarde en dus een in de rechtsleer aanvaardbare formele voorwaarde om te weigeren. Dat neemt niet weg dat Kurt Deketelaere zijn vrees mag uiten voor en onvoorspelbaar vergunningsbeleid. Het nieuwsfeit zelve bewijst dat de Raad wel degelijk dergelijke, zeer algemene doelstellingen als criterium heeft aanvaard. Wat meteen betekent dat de gemeente Boechout hier wel degelijk een nieuwswaardig precedent heeft geschapen. Aan dat precedent is aandacht besteed, en ook aan de mogelijke kritiek erop.
Ik begrijp uw punt dat het evenwichtiger was geweest als beide kanten een stukje interview hadden gekregen maar dat is in een radio-nieuwsuitzending niet altijd mogelijk. Wezenlijk is wel degelijk aan het Vlaamse publiek de boodschap gegeven dat algemene doelstellingen zoals klimaat, mee mogen spelen in concrete beslissingen, ook al zijn ze formeel niet opgenomen in de voorwaarden. U kan dat zelf evident vinden, maar dat is het in de rechtsleer niet. En dat heeft het dit item in het radionieuws proberen duidelijk te maken.
met vriendelijke groeten,
Tim Pauwels
VRT Nieuwsombudsman